Wist je dat...
een hond doorgaans 1 tot 2 dagen nodig heeft om te herstellen van een erg spannende situatie?
Het is van groot belang om de emotionele gezondheid van je hond te begrijpen en deze te respecteren. Hiervoor is kennis en inzicht over stress, stressreacties en herstel van stress nodig. Heb jij enig idee wanneer jouw hond stress ervaart en hoeveel invloed dit heeft op je trouwe viervoeter?
Basisprincipes
Stress wordt gedefinieerd als een toestand van zorgen of mentale spanning die veroorzaakt wordt door vervelende, soms onhandelbare situaties. Een erg spannende situatie levert stress op. Hiervan moet je hond herstellen, maar hoe lang duurt dit herstel en wat heeft je hond dan juist nodig om te kunnen herstellen?
Om hierover meer te weten te komen is het belangrijk om te weten hoe stress werkt bij honden. In dit artikel gaan we hier dieper op in.
Fight or flight response
De stressreactie, ook copingstrategie of coping mechanisme genoemd, is bij onze honden hetzelfde als bij mensen. Wanneer er een erg spannende, stressvolle situatie zich voordoet, zal er een automatische reactie plaatsvinden. De meest bekende automatische reacties zijn: vechten en vluchten (Fight of Flight), maar ook bevriezen, flauwvallen, erom lachen/onnozel doen, steun zoeken… zijn mogelijke reacties op een aangrijpende gebeurtenis. Deze reacties vormen een overlevingsmechanismen dat het lichaam voorbereidt om te reageren op een bepaalde situatie.
Fysiologische veranderingen
Doordat de hond stress ervaart, zullen er verschillende veranderingen optreden in het lichaam. De meest bekende veranderingen zijn ongetwijfeld het verhogen van de hartslag en de ademhaling, deze fysiologische veranderingen ervaren mensen ook tijdens stressituaties. Verder zullen ook de spieren opspannen en zal het lichaam meer stresshormonen zoals cortisol en adrenaline aanmaken. Dit zijn stofjes die een reactie in het lichaam op gang brengen. Deze stofjes blijven gedurende een langere tijd aanwezig en dienen door het lichaam zelf weer afgebroken te worden. Dit afbraakproces vraagt tijd.
Impact op gedrag
Stress heeft een grote invloed op het gedrag van mensen en dieren. Het is dus zeer belangrijk om, als eigenaar, de stresssignalen bij jouw hond te herkennen en te voorkomen dat je hond te veel stress ervaart.
Bij chronische stress kunnen er zeer nadelige gevolgen optreden voor de gezondheid en het welzijn van de hond.
Allereerst kan de hond een verminderde eetlust krijgen of juist meer gaan eten, wat kan zorgen voor (extreme) vermagering of obesitas.
Verder zal de hond telkens op zijn hoede, of zelfs hyperalert, zijn. Wanneer dit het geval is, zal de hond sneller reageren op mogelijks bedreigende prikkels. Dit kan zich uiten in overmatig blaffen, nervositeit of zelfs agressie.
Wanneer een hond onder spanning staat, zal deze minder kunnen tolereren. Het dier zal veel sneller geprikkeld zijn en reageren op andere dieren, mensen of situaties. Vaak wordt dit door eigenaars als ‘ongewenst’ of ‘agressief’ gedrag aanzien, maar heeft men niet door dat deze reactie een gevolg is van stress.
Onder hoge stress presteren is erg lastig, dat is voor mensen ook zeer herkenbaar. Voor honden is dit niet anders. Ook bij honden wordt er een verminderd leervermogen vastgesteld. Ze kunnen zich soms niet concentreren en reageren tijdens trainingen trager of zelfs niet op gekende commando’s.
Wanneer stress langdurig blijft aanslepen kan dit voor fysieke klachten zorgen. Honden kunnen zichzelf beginnen verwonden door stereotiepe gedragingen zoals overmatig likken of krabben. Ook trillen kan een gevolg zijn van stress en het is zelfs mogelijk dat honden overgeven door stress.
Als laatste wil ik ook meedelen dat honden in stresssituaties sneller geneigd zijn om te ontsnappen. Ze willen namelijk ‘vluchten’ of ontsnappen aan de prikkels die hen stress bezorgen. Het meest gekende voorbeeld hiervan zijn honden die op de loop gaan tijdens onweersbuien en vuurwerk. Of honden die zich opgesloten voelen in een onaangename ruimte en uit deze, voor hen, benarde situatie proberen te ontsnappen.
Voor ons als hondenhotel is dit vanzelfsprekend een zeer belangrijke factor om rekening mee te houden. Hoe minder stress de dieren ervaren, hoe aangenamer en socialer ze zich zullen gedragen.
Individuele verschillen
Iedere hond is anders. Dit wil dus ook zeggen dat ze allemaal op hun eigen unieke manier omgaan met stress. De ene hond ervaart erg snel stress en heeft een lange hersteltijd nodig om te recupereren, terwijl de andere hond amper stress ervaart en daardoor minder nood heeft aan rust/herstel.
Hoe een hond stress ervaart is afhankelijk van verschillende factoren.
Genetica is een eerste belangrijke factor. Wanneer een puppy twee stressgevoelige ouders heeft, dan is de kans dat de puppy stressgevoelig zal zijn erg groot.
Het gaat zelfs verder dan dat. Wanneer een moederdier veel stress ervaart gedurende de zwangerschap, dan is de kans groot dat de pups minder stabiel zijn op latere leeftijd en dus ook sneller stress ervaren. Dit wordt, helaas, erg veel waargenomen bij puppy’s uit de broodfok.
Naast genetica speelt ook socialisatie een grote rol. Tijdens de socialisatieperiode van puppy’s op een leeftijd van 3 weken tot 12 à 14 weken kan een pup te veel of te weinig input ontvangen van prikkels. Dit is individueel afhankelijk, dus erg moeilijk te bepalen hoeveel prikkels je een pup juist zou moeten aanbieden. Echter is het wel zo dat een puppy stelselmatig moet kunnen wennen en niet overdonderd mag worden door hem/haar overal mee naartoe te sleuren. Geef de pup wat vrijheid in de keuze om nieuwe dingen te ontdekken. Start vanop een afstand en laat je puppy zelf kiezen wanneer hij/zij de prikkel zal benaderen.
Ook de tweede socialisatiefase, de juveniele fase, die volgt op de eerste socialisatiefase tot een leeftijd van 6 à 8 maanden is een gevoelige periode. Ook hier kunnen jonge dieren overprikkeld raken of een tekort aan prikkels ontvangen. Bij een tekort aan prikkels leert de puppy zijn/haar omgeving niet kennen, waardoor deze ook niet kan wennen aan nieuwigheden en niet kan leren omgaan met verschillende situaties.
Verder hebben ook training en eerdere ervaringen in het leven van de hond een invloed op het stressniveau van de hond. Honden die al een traumatische ervaring hebben meegemaakt, zullen sneller stress ervaren of zelfs panikeren wanneer een gelijkaardige situatie zich voordoet.
Herstelproces
Na een stresserende situatie vindt er altijd een herstel plaats. Afhankelijk van de aard en de duur van de stressor en de individuele kenmerken van de hond en zijn omgeving, zal het herstelproces een duurtijd aannemen.
Over het algemeen verloopt het herstelproces in verschillende fasen:
Wanneer de omstandigheden veranderen en de stressor verdwijnt of verminderd, zal de hond normaal gezien terug keren naar zijn oorspronkelijke gedrag. Hiervoor heeft de hond, afhankelijk van de intensiteit van de stresssituatie, enige tijd nodig.
Als er een fysieke reactie werd uitgelokt door de prikkel, dan zou de hond ook hiervan moeten herstellen wanneer deze prikkel weggenomen wordt. De hartslag en de ademhaling zouden bijvoorbeeld moeten vertragen en de hond stopt met trillen. Ook hier is de duur van het herstel afhankelijk van hoe intens de hond de situatie heeft ervaren. Het herstel kan variëren van enkele uren tot zelfs enkele dagen.
Net zoals mensen kunnen honden emotionele gevolgen ervaren van stress. Honden kunnen dan ook slechter of juist meer slapen, minder interesse tonen in activiteiten waar hij/zij anders erg enthousiast over is of een verminderde eetlust hebben. Ook hier is het erg individueel afhankelijk hoe snel de hond weer op zijn/haar positieven kan komen en kan terugkeren naar de ‘normale’ emotionele toestand.
Ondanks hun zwakker cognitief vermogen dan mensen, kunnen honden nood hebben om ervaringen te verwerken en gebeurtenissen te doorgronden. Ze hebben ook hiervoor een onbepaalde termijn nodig om zich aan te passen aan eventuele veranderingen in hun omgeving of in de routines ten gevolgen van de stresserende situatie.
Wat heeft je hond nodig om te herstellen van een stresssituatie?
Eigenlijk is het antwoord op deze vraag simpel. Een hond heeft tijd, rust en veiligheid nodig om te bekomen en te kunnen herstellen van een spannende situatie. In veel gevallen is de hond een tijdje, al dan niet alleen, thuis laten in zijn vertrouwde omgeving voldoende. Zo kan de hond voldoende rusten en slapen om de prikkels te verwerken en wordt hij niet telkens opnieuw blootgesteld aan stressoren.
Conclusie:
Het is belangrijk om te begrijpen en erkennen dat honden, net als mensen, stress kunnen ervaren en tijd nodig hebben om te herstellen van spannende situaties. Hierbij is het handig om een inzicht te hebben in de basisprincipes van stress. Hieronder valt de ‘fight or flight’-reactie en de verschillende fysiologische veranderingen die kunnen optreden.
Verder is het handig om te weten dat stress gedragsveranderingen met zich kan meebrengen. Wanneer je als eigenaar gedragsveranderingen waarneemt na een stresserende situatie, zal je deze al sneller kunnen linken aan elkaar en kan je snel ingrijpen door de hond de nodige rust te gunnen.
Stresssignalen herkennen is een cruciale factor om te voorkomen dat honden overweldigd raken en chronische stress ervaren. Dit is geen simpele opgave, omdat ieder individu anders is en dus ook anders omgaat met stress. Het is dus van groot belang om jouw hond goed te leren kennen en oplettend te zijn bij gedragsveranderingen. Chronische stress kan namelijk ernstige gevolgen hebben voor het welzijn en de gezondheid van honden. In erge gevallen kan het zelfs de oorzaak zijn van agressie.
Om te herstellen heeft ieder individu rust nodig, hoeveel rust en in welke omgeving is dan weer individueel afhankelijk. Sommige honden rusten graag in de omgeving van hun eigenaar en voelen zich daar veilig, andere honden hebben nood aan tijd alleen.
Als hondenliefhebbers en eigenaars is het onze verantwoordelijkheid om de emotionele en fysieke gezondheid van onze trouwe viervoeters zo goed mogelijk te begrijpen en te respecteren. We zouden onze lieve vriendjes de ondersteuning moeten bieden die ze nodig hebben om een gelukkig leven te kunnen leiden.
Laten we samen streven naar een goede gezondheid en een optimaal welzijn voor onze trouwe viervoeters.
Aanraders:
